خلاصه کتاب شهرداری وفرهنگی

کتاب : کتاب سبز شهرداری ، جلد دهم : فضا های فرهنگی ، ورزشی، و تفریحی

مولف: احمد سعید نیا

انتشارات: سازمان شهرداریهای کشور (1379)

این کتاب جلد دهم از مجموعه دوازده جلدی کتاب سبز راهنمای شهرداریهاست که به مبحث فضاهای فرهنگی ، ورزشی و تفریحی شهری می پردازد .اوقات فراغت یکی از نیازها و خواسته های ساکنان شهری است و عبارت است از مجموعه فعالیتها یی که شخص به میل خود ، برای استراحت ، تفریح و یا گسترش اطلاعات و آموزش شخصی یا مشارکت آزاد اجتماعی در زمانی فارغ از تعهدات شخصی ، خانوادگی و اجتماعی به عهده می گیرد .   

بخشی از فراغت افراد در خانه و بخشی در فضای بیرونی شهری سپری می شود که اماکن این گونه فعالیتها  در سطح شهر مانند بوستان ( پارک) فضای سبزعمومی، فرهنگسرا ها ، کتابخانه ها، مکانهای ورزشی ، زمینهای بازی و.... و در بیرون از شهر تفرجگاه ها ی طبیعی و ساخته دست و تکنولوژی بشرمیباشند .                                

فصل اول ( نقش و وظیفه شهرداری در برنامه ریزی فضاهای تفریحی – فرهنگی)                                   

نویسنده در این بخش ابتدا با شرحی از ماهیت و تعریف اوقات فراغت و بیان تفاوت بین مکان خانه –شهر و بیرون از شهر و اهداف متفاوت برای هر کدام ازاین مکانها برای امور فرهنگی تفریحی ؛ تلاش می کند وظایف شهرداریها را در برنامه ریزی فضاهای فرهنگی –تفریحی بیان نماید و با عناوین - گونه شناسی فضاهای فرهنگی – تفریحی و با تقسیم این اماکن به شهر 1- زمینهای بازی2- فضاهای ورزشی 3- کتابخانه 4-ورزشگاه ها      5-تفرجگاههای  طبیعی پیرامون شهرها شروع می کند.                                                                   

فصل دوم ( کتابخانه های شهری )                                                                                               

مشخصات انواع کتابخانه های شهری بر حسب مقیاس را به کتابخانه آموزشگاهی ( دبستان و دبیرستان) ، کتابخانه دانشگاهی ، کابخانه تخصصی که شرکتهای خصوصی یا ارگانها و ادارات برای رفع نیاز افراد خود پایه ریزی می کنند.مهمترین و رایج ترین کتابخانه ها کتابخانه های عمومی می باشند که شهرداری یا دولت آن را بر پا می کنند .ایگونه کتابخانه ها رایگان یا با مبلغی ناچیز در خدمت افراد یک جامعه هستند.که به کتابخانه های محلی – ناحیه – منطقه مرکزی قابل تقسیم اند. کتابخانه ها بر اساس معیارهای کمی و کیفی  مختلف تا 5 درجه بندی میشوند .در برنامه ریزی به استاندارهای جهانی و ملی- جمعیت شهرو رشد آتی آن- سلسله مراتب عملکرد کتابخانه ها – رعایت ضوابط مکان یابی برآورد هزینه احداث توجه می نماید .گونه های اصلی تقسیم بندی فضایی کتابخانه به سه شکل کتابخانه از نوع سالن قرائت – انبار کتاب یا کتابخانه از نوع انبار کتاب- سالن قرائت و کتابخانه با انبار کتاب و سالن قرائت جداگانه هستند .آنچه که برای طراحی کتابخانه ها در نظر باید گرفت : انعطاف پذیری –قابلیت انطباق با نیازهای آتی – فشردگی طرح و نقشه – دسترسیهای و روابط داخلی – استفاده از نور –افزایش ایمنی – ایجاد تاسیسات مکانیکی – تاسیسیات برقی الکترونیکی – ملاحظات سازه ای- اقتصادی بودن . اصول مدیریت کتابخانه های شهری 1- کتاب برای استفاده هستند 2- هر خواننده ای کتابی می خواهد3- هر کتابی خواننده ای دارد 4- صرفه جویی در وقت خواننده کتابخانه سازمانی رو به رشد است .         

فصل سوم ( زمین های ورزشی )

ورزش اجرای مرتب تمرینهای بدنی به منظور تکمیل قوای جسمانی و روحانی است . دونوع ورزش از نظر تاریخی داریم 1- باستانی 2- مدرن  ورزش از نظر فصول 1- تابستانی 2- زمستانی  ورزش از نظر کیفیت 1-انفرادی 2- تیمی  ورزش از نظر نقایص بدن 1- اصلاحی 2- نوتوانی از نظر اهداف 1- جسمانی 2- روانی 3- اجتماعی  .   

انواع زمینهای ورزشی 1- مرکز ورزشی واحد همسایگی 2- مرکز ورزشی محله 3- مرکز ورزشی ناحیه 4- ومرکز ورزشی شهر . که شهرداری برای احداث اینگونه مراکز معیارهای دارد  از جمله : دسترسی- آسایش – شیب کم – همجواری  . وبرای مدیریت احداث آنها معیارهای قابل بررسی – تجزیه وتحلیل های جمعیتی و اجتماعی –تجزیه و تحلیلهای کاربری های پیرامون ورزشگاه –تجزیه و تحلیل ترافیکی – بررسی تاسیسات زیر بنایی – تجزیه و تحلیل هواشناسی –تجزیه تحلیلهای زمین شناسی و خاک شناسی را بررسی کرده و شرح میدهد.                           

فصل چهارم ( فضاهای بازی )

بازی در ساده ترین تعریف ، فعالیتی است که توسط کودکان به منظور تفریح و تفنن انجام می پذیرد وضمن صرف انرژی مازاد بدنی آنها در حال آموزش هستند .و اما آثار مثبت بازی – رشد مهارتهای حرکتی – رشد مهارتهای حسی و حرکتی و هماهنگی آنها – تقویت حس تعاون و مشارکت و مسئوولیت پذیری – رشد منطقی در پذیر ش واقعیتها هنگام شکست یا پیروزی – بردباری و رعایت نوبت – درک و رعایت قراردادها – تمرین نقشهای متفاوت – بسط تخیلات سازنده و تقویت خلاقیتها و...                                                           

انواع فضاهای بازی- محل بازی کودکان 0 تا3 سالگی – 4 تا 6 سالگی – 7 تا11 -12-تا15متفاوت با امکانات مختلف متناسب با سن  می باشند که داری طبقه بندی هستند. همسایگی – محلی – شهری – شهر بازی و با معیار های مکان یابی مثل دسترسی- فاصله – همجواری و نیز از سوی دیگر توجه به رده بندی زمینهای بازی که باعث پرورش حضور در اجتماع و طبیعت – خلاقیت و تجسم و حتی حرکتی و جسمی باشد قابل توجه است .   

فصل پنجم( تفرجگاهای طبیعی پیرامون شهرها )                                                                         

تفرج یا گردش ، بخشی از گذران فراغت شهروندان است که به منظور ارضای نیازهای مستمر اوقات فراغت در فضای باز یا محیط پیرامون شهر تحقق پیدا می کند وهدف آن رسیدن به رضایت باطنی و تجربه درونی با آزادی نسبی و میل درونی با توجه به کیفیت زمان و چگونگی انجام آن با لذت است .کارکردهای اصلی تفرج و گردش به استراحت- تفریح – خلاقیت و آموزش – تحکیم مشارکت و روابط اجتماعی می باشد از جمله نیازهایی که باعث افزایش تمایل به گردش می شود شامل : نیازهای شخصی – روانی – سلامتی – محیطی – اجتماعی – معنوی است .مجموع مشارکتهای زیر در گردش و تفریح تبعات زیر را به دنیال خواهد داشت که می توان به ترتیب یک هرم برای آن ترسیم نمود: مشارکت اخلاق باعث آفرینش علمی و هنری- مشارکت فعال باعث بازسازی و اجرا – مشارکت حسی و عاطفی باعث تماشا و ستایش – سرگرمی و فرار از یکنواختی باعث مقابله با بی حوصلگی – خود آزاری و آسیب به خویشتن باعث اعتیاد و افراطها – فعالیتهای ضد اجتماعی باعث مزاحمت ، خلاف کاری و بزه کاری .کل این هرم دارای سه رکن خواهد بود رکن اول منابع تفرجی یا گردشگاهها( درون شهری –برون شهری – حاشیه شهری) ،رکن دوم طیف گردشگران و رکن سوم فعالیتهای تفریحی.               

تفرجگاهها چند طبقه اند – بکر و طبیعی – نزدیک به طبیعی و شبیه آن – طبیعی فرهنگ ساخت  . نویسنده در آخر فصل با بیان یکسری از برنامه ریزیها، الگوهای چشم انداز فضاها، موازنه اکولوژیکی و چگونگی مدیریت اینگونه فضاها از نظر حفظ ، احیاء برقراری نظم و امنیت ، فراهم سازی امکانات اولیه ، توجه به ساخت و سازهای بی رویه ، بهداشت و... شرح مختصری از وظایف شهرداری رابیان می دارد .